Minister Sprawiedliwości
Krzysztof Kwiatkowski

W nawiązaniu do poprzednich pism z dnia 21.04.10, 30.09.10 uprzejmie informuję, że na Kongres zgłosiło się
już 972 osoby. Kongres jest wydarzeniem bez precedensu i wzbudził duże zainteresowanie biegłych i
rzeczoznawców.

Mając na względzie główne cele Kongresu tj.: konieczność poprawy sprawności i efektywności wymiaru
sprawiedliwości proponujemy następujące zmiany organizacyjne i praktykę działania, które w naszej ocenie są
potrzebne i realne. Inteligencja jest to umiejętność rozwiązywania problemów, w tym oczywiście i problemów
prawno-organizacyjnych.

Analizując problematykę polskiego wymiaru sprawiedliwości mamy na względzie fakt, iż Polska ma
największą ilość sędziów w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców w Europie, a koszty wymiaru sprawiedliwości w
naszym kraju skutkują jednym z najwyższych odsetków PKB w Europie. Jednocześnie procesy sądowe trwają
wiele lat, do czego niewątpliwie przyczyniają się również biegli.

W tej sytuacji proponujemy dla osiągnięcia większego pragmatyzmu:

  1. Upowszechnienie nie tylko: „e-sądu”, ale również wprowadzenie „e-biegłego” poprzez:
    · Każdy biegły posiada adres mailowy,
    · Wezwania na rozprawę i inne informacje, które można bezpiecznie przekazywać przez Internet odbywają się drogą mailową,
    · Dane z akt sprawy takie jak: akt oskarżenia, zeznania świadków biegły może otrzymać w wersji elektronicznej w sądzie i/lub przez Internet po uzyskaniu możliwości skutecznego i pewnego szyfrowania tego typu informacji,
    · Warunkiem wykonywania funkcji biegłego w XXI wieku jest umiejętność posługiwania się komputerem, Internetem, analogicznie jak kiedyś wymagana była umiejętność czytania i pisania.
  2. Opinie, ekspertyzy muszą w swojej formie i treści być w większym stopniu dostosowane do przepisów KPK, KPC, jak i bardziej pragmatyczne – łatwiejsze w wykorzystaniu przez prokuratorów i sędziów na skutek:
    · Struktura – schemat opinii jest wynikiem uzgodnienia – porozumienia z prokuratorami i sędziami, a nie jednostronnej decyzji towarzystwa naukowego, czy resortowego ministra,
    · W szczególności opinia powinna zawierać uzasadnienie, gdzie cytowane są informacje z akt sprawy z podaniem strony i wiersza skąd one pochodzą, te miejsca akt można oznakować wklejonymi kolorowymi kartkami, co ułatwi wykorzystanie i kontrolę opinii,
    · Opinia powinna zawierać definicje i wyjaśnienia fachowych wyrażeń, jakie występują w ekspertyzie a biegły powinien w swoim komputerze mieć je po to, aby móc je wstawiać do
  3. odpowiednich miejsc opinii metodą mało pracochłonną „kopiuj-wklej”. Niezrozumiałość języka
  4. opinii utrudnia lub uniemożliwia właściwą jej kontrolę przez prokuratora i sąd.
  5. 3. Akta spraw, wzorem np. niemieckiego wymiaru sprawiedliwości, są podzielone na tomy: merytoryczne i
  6. tomy korespondencyjne (zawierające np. „zwrotki”). Przesyłanie biegłemu akt sprawy, które czasami w połowie kilkunastu tomów zawierają część korespondencyjną jest niepotrzebne, wertowanie ich jest
  7. czasochłonne, a wysyłanie kosztowne.
  8. 4. Stworzenie centralnej bazy biegłych sądowych i rzeczoznawców zawierającej następujące dane:
  9. · Kontakt, biegły musi podać: adres, telefony, nr faxu (np. poprzez Internet), adres e-mail
  10. · Kwalifikacje, uprawnienia, staż pracy, liczba wydanych ekspertyz – czyli zakres kompetencji
  11. · CV biegłego
  12. · Aktualne obciążenie sprawami biegłego i termin wydania kolejnej ekspertyzy (systematycznie
  13. uzupełniane przez biegłego)
  14. · Koszty prowadzenia tej bazy opłacane byłyby przez biegłych, a stawka wyniknęłaby z ustalenia
  15. realnych kosztów tego przedsięwzięcia dla przeszło 15 tys. biegłych na listach sądów
  16. okręgowych, ewentualnie rzeczoznawców i innych ekspertów.
  17. 5. Powołanie Federacji Stowarzyszeń Biegłych i Rzeczoznawców:
  18. · Projekt statutu w załączeniu
  19. · Strona internetowa Federacji powstanie z przekształcenia strony I KNS – www.1kns.pl i zawierać
  20. będzie: forum dla biegłych i rzeczoznawców z grupami tematycznymi, podobnie jak to miejsce
  21. ma w SSP „IUSTITIA”; informacje z zakresu prawa, rozliczeń finansowych z wymiarem
  22. sprawiedliwości, zmian w prawie dotyczących biegłych, przykłady nieprawidłowych opinii i
  23. ekspertyz, informacje o sprawach karnych, cywilnych i zawodowych prowadzonych przeciwko
  24. biegłym.
  25. 6. Odpowiedzialność cywilna biegłego za treść opinii wymaga dalszej analizy z punktu widzenia doktryny i
  26. być może osiągnięcia konsensusu w tym zakresie ekspertów i prawa.
  27. 7. Znalezienie firmy ubezpieczeniowej, która zechce podjąć się przyjęcia ubezpieczenia od
  28. odpowiedzialności cywilnej biegłych i rzeczoznawców. Ubezpieczenie to powinno być obowiązkowe, tak
  29. jak to wprowadzono w stosunku do np. lekarzy.
  30. 8. Biegli ze smutkiem stwierdzają, że sposób i zakres wprowadzenia podatku VAT dla biegłych jest
  31. niewłaściwy, ryzyko o płaceniu go za poprzednie lata jest swoistą „karą”, za to, że jest się biegłym.
  32. 9. Wynagrodzenie biegłych lekarzy i psychologów musi być zrównane z wynagrodzeniem innych
  33. ekspertów, tzn. za pracochłonność opinii, stopień złożoności opinii i poziom fachowości biegłego.
  34. Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 1975 r., które z nieuzasadnionych powodów wprowadza stawki
  35. za opinie „od –do”, jest wysoce krzywdzące w przypadku opinii pracochłonnych, nietypowych,
  36. wymagających najwyższych kwalifikacji. To dyskryminowanie lekarzy i psychologów jest w oczywisty
  37. sposób sprzeczne z konstytucją, co w przypadku jego utrzymania musi skutkować skargą konstytucyjną.
  38. Wynagrodzenie biegłego wyłącznie za czas pobytu w sądzie bez liczenia czasu podróży jest niezgodny z
  39. zasadami współżycia społecznego, wynagradzania za pracę, ponieważ w żadnym zawodzie nie ma stawki
  40. 30- 40zł za czasami 10-15 godzin pracy. Jest to niezgodne z przepisami, jakie obowiązują EU.
  41. 10. Środki na opłacenie tych wydatków powstaną z oszczędności wprowadzenia „e-biegłego” poprzez
  42. obniżenie kosztów pocztowych, jak i poprawę szybkości, sprawności kontaktów sąd-biegły, biegły-sąd.
  43. 11. Wskazujemy na konieczność krytycznej analizy dotychczasowych zasad naliczania kosztów sądowych, a
  44. w szczególności praktykę i sędzia „rozliczany jest” za ewentualną „ściągalność” tych kosztów. Co w
  45. praktyce niekiedy oznacza, iż lepiej nie orzekać tych kosztów. Z lektury akt sprawy wynika, iż osoby
  46. posiadające środki na opłacenie kosztów postępowania są jednak zwalniane z kosztów sądowych, co nie
  47. znajduje logicznego uzasadnienia.
  48. 12. Status prawny, praktyka działania m.in. komorników odbiega od standardów europejskich i światowych,
  49. co skutkuje niższą ściągalnością m.in. : kosztów sądowych, grzywien itd. Zapoznanie się z przepisami
  50. innych krajów w tym zakresie jak i praktyką działania komorników powinno być impulsem do działań
  51. legislacyjnych i organizacyjnych, w celu zmniejszenia wydatków, które ponoszą de facto podatnicy,
  52. zamiast które powinni ponosić przestępcy.
  53. 13. Każdy biegły jest zobowiązany ukończyć kurs z zakresu znajomości prawa – w zakresie potrzebnym
  54. biegłemu i zdać w swoim okręgu egzamin z tego zakresu.
  55. 14. Każdy biegły posiada legitymacje ze zdjęciem (jak np. na Słowacji), wzór, której ustali i zatwierdzi
  56. Ministerstwo Sprawiedliwości, a w razie niepodjęcia tej inicjatywy, przez Federację Biegłych Sądowych i
  57. Rzeczoznawców.
  58. 15. Ustawa o biegłych powinna zostać opracowana i uzgodniona tak, aby mogła wejść w życie. W kolejnym
  59. mailu prześlemy ustawę o ekspertyzie sądowej Litwy (tłumaczenie na język polski), a w dalszej kolejności
  60. Słowacji i Ukrainy.

 

Uprzejmie prosimy Pana Ministra o przeanalizowanie tych propozycji i ustosunkowanie się do nich w czasie
spotkania w Ministerstwie, o które ponownie prosimy, jak i w wystąpieniu na Kongresie w dniu 27 listopada.

Łączymy wyrazy szacunku
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego
Dr med. Jerzy Pobocha