Cel:

Przygotowanie kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej statusu biegłych sądowych, zasad ich powoływania, odwoływania oraz nadzoru, a także instytucji specjalistycznych uprawnionych do wydawania opinii – w formie ustawy, która zastąpi obowiązujące obecnie akty prawne regulujące tę dziedzinę spraw.

Założenia szczegółowe:

– Stworzenie mechanizmów pozwalających na rzetelny nabór biegłych sądowych i zwiększenie zakresu nadzoru nad  nimi.

– Zwiększenie wymagań wobec biegłych sądowych oraz kandydatów na biegłych sądowych.

-Uregulowanie zasad funkcjonowania instytucji specjalistycznych, uprawnionych do wydawania opinii.

– Zapewnienie swobodnego, powszechnego dostępu do list biegłych sądowych prowadzonych wedle jednolitego w skali kraju wzoru.

– Kompleksowe unormowanie zasad wynagradzania biegłych sądowych.

 

I.   Stworzenie mechanizmów pozwalających na rzetelny nabór biegłych sądowych
oraz zwiększenie zakresu nadzoru nad nimi.

 

  1. Utrzymanie obecnie obowiązującej procedury powoływania biegłych sądowych przez prezesów sądów okręgowych oraz wydawania przez nich innych aktów administracyjnych dotyczących biegłych sądowych w pierwszej instancji.
  2. Ustanowienie Ministra Sprawiedliwości organem wyższego stopnia w sprawach dotyczących biegłych sądowych.
  3. Utrzymanie zasady powoływania biegłych sądowych na czas określony, z możliwością kolejnego ustanowienia po upływie kadencji.
  4. Wprowadzenie przesłanek warunkujących uzyskanie wpisu na listę biegłych sądowych, obejmujących co najmniej:

– posiadanie obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej,

– znajomość języka polskiego,

– zdolność, ze względu na stan zdrowia, do wykonywania funkcji biegłego,

– posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych,

– korzystanie z pełni praw publicznych,

– niekaralność za przestępstwo (rozważenia w toku prac nad ustawą wymagać będzie kwestia tego, czy wymogiem ustawowym będzie niekaralność za każde przestępstwo, czy też wyłącznie przestępstwo umyślne, ścigane
z oskarżenia publicznego),

– posiadanie nieposzlakowanej opinii (której weryfikacja będzie następowała
w toku wywiadu policyjnego),

– posiadanie wiedzy, kwalifikacji oraz uprawnień wymaganych do wykonywania zawodu w dziedzinie, w której osoba ubiega się o ustanowienie biegłym sądowym,

– brak orzeczonego zakazu wykonywania zawodu w dziedzinie, w której osoba ubiega się o ustanowienie biegłym sądowym.

  1.  Rozważenie zasadności stworzenia podstaw prawnych do powoływania komisji
    z udziałem ekspertów z danej dziedziny, uprawnionych do opiniowania przygotowania zawodowego kandydata na biegłego. Komisje takie mogłyby być powoływane dla jednego bądź kilku sądów okręgowych, składać się z uznanych specjalistów z dziedziny będącej przedmiotem specjalności opiniowanego biegłego i działać pod przewodnictwem przedstawiciela wymiaru sprawiedliwości
    (np. prezesa sądu albo wyznaczonego sędziego).
  2. Badanie spełnienia warunków wskazanych w punkcie I.4 będzie dokonywane przez właściwego prezesa sądu okręgowego, w toku postępowania administracyjnego – na podstawie przedłożonych przez kandydata dokumentów oraz na podstawie dokumentów uzyskanych od pracodawców, organizacji zawodowych, bądź innych podmiotów korzystających z pracy kandydata albo których jest członkiem.

Spełnienie wskazanych warunków oraz ewentualne pozytywne zaopiniowanie przygotowania zawodowego kandydata przez komisję, o której mowa w punkcie I.5 będzie stanowiło podstawę do wydania decyzji administracyjnej o powołaniu biegłego sądowego.

Wpisanie biegłego sądowego na listę będzie uzależnione od uzyskania decyzji administracyjnej o powołaniu oraz złożenia, przed właściwym prezesem sądu okręgowego, ślubowania sumiennego i bezstronnego wykonywania powierzonych obowiązków oraz kierowania się zasadami uczciwości i etyki zawodowej.

  1. Określenie przypadków obligujących prezesa właściwego sądu okręgowego do odwołania biegłego sądowego z funkcji, obejmujących co najmniej: utratę którejkolwiek z przesłanek wskazanych w punkcie I.4, dopuszczenie się rażących uchybień w realizacji obowiązków powierzonych przez uprawniony organ.

Określenie okoliczności  uprawniających prezesa właściwego sądu okręgowego do odwołania biegłego sądowego z funkcji, obejmujących co najmniej prawomocne skazanie za nieumyślne przestępstwo lub nieumyślne przestępstwo skarbowe.

  1. Wprowadzenie nowej instytucji – zawieszenia prawa do wykonywania obowiązków biegłego sądowego. Przesłankami obligującymi do zastosowania tego środka winno być prowadzenie przeciw biegłemu sądowemu postępowania
    o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego albo umyślne przestępstwo skarbowe.

Przesłankami uprawniającymi do zawieszenia biegłego w czynnościach winno być, w szczególności: prowadzenie przeciw  biegłemu postępowania o nieumyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub nieumyślne przestępstwo skarbowe, prowadzenie wobec biegłego postępowania dyscyplinarnego bądź postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej, mogące skutkować odebraniem uprawnień do wykonywania zawodu bądź czynności w dziedzinie,
w której biegły został ustanowiony, jak również wszczęcie i prowadzenie postępowania administracyjnego w przedmiocie zwolnienia z funkcji biegłego.

  1. Zobowiązanie organów, na rzecz których biegły wykonuje zlecone czynności, do informowania właściwego prezesa sądu okręgowego o rażących uchybieniach
    w realizacji obowiązków przez biegłego sądowego.

10. Zobowiązanie biegłych sądowych do prowadzenia repertoriów zawierających podstawowe informacje na temat wydawanych opinii – oznaczenie sądu, oznaczenie sprawy, datę postanowienia o powołaniu, datę złożenia opinii, informacje o wezwaniach na posiedzenia, informacje o przyznanych wynagrodzeniach – oraz do ich przechowywania wraz z odpisami opinii przez określony czas – co najmniej równy czasowi trwania kadencji.

 

 II. Zwiększenie wymagań wobec kandydatów na biegłych sądowych oraz biegłych sądowych.

 

  1. Podniesienie wymagań stawianych kandydatom na biegłych sądowych, w szczególności w zakresie posiadanej wiedzy, kwalifikacji, doświadczenia zawodowego, weryfikowanych w trybie wskazanym w punkcie I.4 – I.5.
  2. Wprowadzenie regulacji jednoznacznie zobowiązującej biegłych do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych w trakcie kadencji, co podlegałoby weryfikacji w toku postępowania o powołanie na kolejną kadencję.

 

III. Uregulowanie zasad funkcjonowania instytucji specjalistycznych, uprawnionych do wydawania opinii.

 

  1. Utworzenie list instytucji uprawionych do wydawania opinii, prowadzonych przez prezesów sądów okręgowych właściwych ze względu na siedzibę instytucji.
  2. Ustanowienie kryteriów uprawniających instytucje do ubiegania się o wpis na listę, obejmujących w szczególności zatrudnienie co najmniej jednej osoby wpisanej na listę biegłych sądowych w zakresie, w którym instytucja ubiega się o wpis, poddanie się  przez instytucję specjalistycznej weryfikacji mającej na celu zbadanie, czy posiadane zaplecze organizacyjno – techniczne oraz stan kadrowy dają gwarancję prawidłowego wykonywania powierzonych obowiązków.
  3. Zwolnienie z konieczności uzyskania wpisu na listę instytucji specjalistycznych zakładów opieki zdrowotnej oraz jednostek naukowych, w rozumieniu przepisów
    o zasadach finansowania nauki (tj. podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni w rozumieniu statutów tych uczelni, placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk, jednostek badawczo-rozwojowych, międzynarodowych instytutów naukowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów,  jednostek organizacyjnych posiadających status jednostki badawczo-rozwojowej, Polskiej Akademii Umiejętności, innych jednostek organizacyjnych, posiadających osobowość prawną i siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, w tym przedsiębiorców posiadających status centrum badawczo-rozwojowego nadawany na podstawie przepisów o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej).
  4. Określenie zasad wynagradzania instytucji specjalistycznych za wykonanie opinii, zgodnie ze stawkami w niej stosowanymi.

 

IV. Zapewnienie swobodnego, powszechnego dostępu do list biegłych sądowych, prowadzonych wedle jednolitego w skali kraju wzoru.

           

  1. Utrzymanie zasady prowadzenia list biegłych sądowych, obejmujących biegłych ustanowionych przy określonym sądzie okręgowym, przez prezesów tych sądów.
  2. Wprowadzenie ogólnodostępnej, prowadzonej w systemie elektronicznym
    i administrowanej przez Ministra Sprawiedliwości listy biegłych sądowych
    z obszaru całego kraju (a także listy instytucji specjalistycznych), aktualizowanej w oparciu o informacje przekazywane na bieżąco przez prezesów sądów okręgowych.
  3. Wprowadzenie jednolitego w skali kraju wzoru listy biegłych sądowych, obejmującej w szczególności imię, nazwisko, adres do korespondencji, numer telefonu, datę ustanowienia, datę upływu kadencji oraz zakres ustanowienia każdego biegłego.  Wprowadzenie ujednoliconego nazewnictwa poszczególnych dziedzin i specjalności biegłych.

 

 

 

V. Kompleksowe unormowanie zasad wynagradzania biegłych sądowych.

           

  1. Uregulowanie w sposób wyczerpujący zasad wynagradzania biegłych. Wynagrodzenie będzie przysługiwało za wykonanie czynności przygotowawczych do badania, wykonanie badania oraz opracowanie opinii – z uwzględnieniem takich okoliczności, jak: nakład pracy, stopień skomplikowania zagadnienia przekazanego do zaopiniowania, a także poziom wiedzy i specjalizacja biegłego.

Dodatkowo, obok wynagrodzenia biegłemu będzie przysługiwał zwrot kosztów materiałów zużytych do przeprowadzenia badania i sporządzenia opinii, zwrot wydatków niezbędnych do przeprowadzenia badania i sporządzenia opinii a także zwrot kosztów związanych z podróżą i zakwaterowaniem, jeżeli wynikają one
z konieczności wykonywania czynności biegłego poza miejscem zamieszkania.

  1. Ustanowienie specjalnych zasad wynagradzania biegłych podejmujących się przygotowania opinii w szczególnych okolicznościach.
  2. Zasady wynagradzania biegłych muszą nadto zostać zharmonizowane
    z regulacjami prawa podatkowego, celem usunięcia wszelkich wątpliwości dotyczących opodatkowana uzyskiwanych należności.


Uzasadnienie

W obowiązującym aktualnie stanie prawnym oraz przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych dotyczących funkcjonowania biegłych sądowych, uzasadnione jest przygotowanie projektu aktu prawnego, który w sposób spójny
i kompleksowy normowałby sprawy dotyczące: powoływania biegłych sądowych, zwalniania ich z funkcji, zakresu i form nadzoru nad wykonywaniem przez nich zleconych obowiązków, doskonalenia zawodowego oraz wynagradzania, a także funkcjonowania instytucji specjalistycznych uprawnionych do wydawania opinii. Najwłaściwszą formą dla aktu prawnego regulującego powyższe kwestie jest ustawa. Wynika to z potrzeby odrębnego, kompleksowego unormowania materii, nie mającej charakteru techniczno – organizacyjnego, lecz stanowiącej dziedzinę samodzielną i istotną z punktu widzenia prawidłowości funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Regulacje dotyczące organizacji biegłych sądowych zawarte są
w art. 157 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.), który w § 1 zobowiązuje prezesów sądów okręgowych do ustanawiania biegłych sądowych i prowadzenia ich list. Wydane na podstawie art. 157 § 2 powołanej ustawy rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133), stanowi podstawowy akt prawny dotyczący organizacji biegłych sądowych. Kwestie związane z należnościami biegłych uregulowane są w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.) oraz                       w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzania dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46,  poz. 254, z późn. zm.) a nadto w dekrecie z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445, z późn. zm.), zaś zagadnienie funkcjonowania biegłych z zakresu uzależnienia od alkoholu reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie biegłych  w przedmiocie uzależnienia od alkoholu (Dz. U. Nr 250, poz. 1883).

Dodatkowo przepisy proceduralne poszczególnych gałęzi prawa (zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego oraz w Kodeksie postępowania karnego) regulują kwestie związane z przeprowadzaniem dowodu z opinii biegłego na potrzeby konkretnego postępowania, kształtując również, w pewnym zakresie, procesowe obowiązki biegłych.

Tym samym należy wskazać, że dziedzina spraw, jaką stanowi funkcjonowanie
i organizacja biegłych sądowych, normowana jest w wielu aktach prawnych o różnej pozycji w hierarchii źródeł prawa, co wpływa negatywnie na przejrzystość i spójność zawartych w nich norm.

Ponadto wypada zaznaczyć, iż wskazane wyżej ustawy i rozporządzenia nie regulują w sposób wyczerpujący problematyki związanej z  biegłymi sądowymi, jak również wydają się być niewystarczające dla zapewnienia należytej jakości czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie właściwych organów.

 

            Szczegółowe założenia projektu ustawy nakierowane są przede wszystkim na zwiększenie profesjonalizmu biegłych sądowych w celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego oraz usprawnienia funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Zawarte w założeniach projektu ustawy propozycje są m.in. wynikiem zrealizowania przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektu Twinning Light Project „Strenghtening the Polish Justice System”, w ramach którego  przeprowadzona została analiza porównawcza przepisów dotyczących biegłych w niektórych krajach europejskich. Produktem końcowym tej współpracy jest raport „Wsparcie polskiego wymiaru sprawiedliwości. Biegły sądowy. Analiza porównawcza systemów prawnych: polskiego, austriackiego, brytyjskiego, francuskiego i hiszpańskiego”. Wiadomości pozyskane w toku tego programu stanowią cenne źródło informacji i wskazówek dotyczących statusu biegłych i zasad ich funkcjonowania w innych systemach prawnych, pomocnych w konstruowaniu rozwiązań adekwatnych dla polskiego systemu prawnego.

Ponadto, proponowane założenia projektu ustawy uwzględniają zasadnicze wnioski i uwagi zgłoszone w toku prac legislacyjnych nad przygotowanym przez poprzedni Rząd projektem ustawy o biegłych w postępowaniu sądowym oraz innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw (druk sejmowy V kadencji nr 1286).

Zakłada się zachowanie obecnie obowiązujących zasad powoływania biegłych sądowych przez prezesa sądu okręgowego oraz wydawania przez niego innych aktów administracyjnych dotyczących biegłych sądowych w pierwszej instancji. Prezes sądu okręgowego będzie dokonywał, w toku postępowania administracyjnego, badania spełniania przez kandydata na biegłego przesłanek wskazanych w ustawie, na podstawie przedłożonych przez zainteresowanego dokumentów oraz na podstawie informacji pozyskanych od podmiotów zatrudniających albo współpracujących z kandydatem,
a także rozpatrywał ewentualną opinię o przygotowaniu zawodowym kandydata, wystawioną przez komisję z udziałem ekspertów.

Organem wyższego stopnia w stosunku do prezesów sądów okręgowych będzie Minister Sprawiedliwości. Rozmiar terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz obecna liczba biegłych sądowych ustanowionych na terenie kraju uzasadniają  funkcjonowanie zdecentralizowanej struktury naboru biegłych sądowych.

Doprecyzowanie oraz zwiększenie rygoryzmu procedury naboru kandydatów na biegłych sądowych, względem obecnie obowiązujących rozwiązań, podyktowane jest potrzebą dopuszczenia do pełnienia tej funkcji jedynie osób o najwyższych kwalifikacjach  moralno – etycznych oraz wiedzy i doświadczeniu zawodowym w poszczególnych zakresach specjalności. Ewentualne wprowadzenie procedury merytorycznego badania kompetencji kandydata na biegłego przez komisję z udziałem ekspertów będzie miało na celu wyeliminowanie sytuacji, w której ocena posiadania wiadomości specjalnych
i zawodowego doświadczenia takiej osoby byłaby dokonywana wyłącznie przez pryzmat przedłożonych przez nią dokumentów potwierdzających wykształcenie oraz zaświadczeń wystawianych przez pracodawcę, organizację zawodową czy też inną jednostkę organizacyjną, która może nie być w pełni obiektywna w ocenie swego pracownika bądź członka.

Określenie przesłanek obligujących oraz uprawniających prezesa sądu okręgowego do zwolnienia biegłego z funkcji stanowić będzie skuteczny mechanizm wykluczania z grona biegłych osób nie dających rękojmi należytego wykonywania powierzonych obowiązków. Jednocześnie, wprowadzenie instytucji zawieszenia w prawach do wykonywania funkcji biegłego, jako środka o mniej rygorystycznym i czasowym charakterze, umożliwi odsunięcie danej osoby na czas oznaczony (np. do czasu zakończenia postępowania uzasadniającego zawieszenie) od możliwości przygotowywania opinii w przypadkach wskazanych w ustawie.

Zobowiązanie wszystkich organów korzystających z pomocy biegłych do informowania właściwego prezesa sądu o rażących uchybieniach w wykonywaniu zleconych obowiązków umożliwi prezesowi stosowną reakcję na sygnalizowane uchybienia, w krótkim czasie od ich zaistnienia.

Podniesienie wymagań stawianych kandydatom na biegłych sądowych,
w połączeniu z opisaną wyżej możliwością weryfikacji ich kompetencji przez komisję, winno przyczynić się do zapewnienia wysokiego poziomu opinii przygotowywanych na potrzeby organów wymiaru sprawiedliwości, których treść ma bardzo istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Zaufanie do efektów pracy biegłych oraz wynikająca z niego odpowiedzialność autorów opinii, muszą być gwarantowane najwyższymi kwalifikacjami kandydatów, wspartymi doświadczeniem zawodowym w dziedzinie, w której ubiegają się oni o ustanowienie biegłym.

Pojawiająca się na rynku coraz większa liczba przedsiębiorców oferujących usługi w zakresie przygotowywania opinii na potrzeby wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania, wymaga wprowadzenia przepisów pozwalających na dokonanie ich weryfikacji
i oceny jakości świadczonych przez nich usług. Stąd niezbędne jest utworzenie listy instytucji, innych aniżeli zakłady opieki zdrowotnej oraz jednostki naukowe, na którą wpis, warunkowany spełnieniem określonych w ustawie przesłanek, dawałby uprawnienia do sporządzania opinii na rzecz sądów i prokuratury, stanowiąc jednocześnie potwierdzenie wysokiego standardu świadczonych usług.

Występujące obecnie problemy z udostępnianiem przez prezesów sądów okręgowych prowadzonych przez nich list biegłych sądowych wymagają usunięcia na drodze stosownych regulacji ustawowych. Mając na uwadze ograniczenia
w udostępnianiu danych osobowych, wynikające z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.) niezbędne jest wskazanie wprost w ustawie, publicznego charakteru informacji znajdujących się na listach. Celem zagwarantowania powszechnego dostępu do danych dotyczących biegłych, obok obowiązku ich udostępniania w każdym sądzie (w zakresie obejmującym dane biegłych ustanowionych przy właściwym miejscowo sądzie okręgowym), zasadne jest utworzenie elektronicznego, ogólnie dostępnego w sieci internetowej, rejestru administrowanego przez Ministra Sprawiedliwości, zawierającego informacje pochodzące z list prowadzonych przez wszystkich prezesów sądów okręgowych. Analogiczne rozwiązanie odnosić się będzie do listy instytucji uprawnionych do wydawania opinii.

Niezbędne jest przy tym wprowadzenie jednolitego dla wszystkich sądów prowadzących listy biegłych, wykazu dziedzin i specjalności, w celu umożliwienia łatwego korzystania z list oraz porównywania danych w nich zawartych.

Należy wskazać, iż proponowane rozwiązania dotyczące prowadzenia
i udostępniania listy biegłych sądowych nie mają na celu wyłączenia możliwości powoływania przez sądy tzw. biegłych „ad hoc”, spoza list prowadzonych przez prezesów sądów okręgowych.

Regulacje dotyczące zasad wynagradzania biegłych mają na celu precyzyjne ustalenie sposobu obliczania należności za sporządzoną opinię, przy uwzględnieniu takich okoliczności jak wiedza, doświadczenie zawodowe, posiadane stopnie i tytuły naukowe, nakład pracy niezbędny do sporządzenia ekspertyzy, a także warunki, okoliczności czy też termin jej przygotowania. Szczególne zasady zwiększania wynagrodzenia ponad standardową, wskazaną ustawą wysokość, np. w przypadku zakreślenia wyjątkowo krótkiego terminu sporządzenia opinii, mają na celu zagwarantowanie możliwości sprawnego prowadzenia postępowań, także w wyjątkowych okolicznościach faktycznych, wymagających stosowania nieszablonowych rozwiązań.

 

Wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych

 

Projekt Założeń do projektu ustawy o biegłych sądowych został poddany konsultacjom z Sądem Najwyższym, Krajową Radą Sądownictwa, Naczelną Radą Adwokacką, Krajową Radą Radców Prawnych oraz sądami i prokuraturami apelacyjnymi i okręgowymi.

W ramach konsultacji projekt Założeń został również przekazany do zaopiniowania Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia”, Stowarzyszeniu Prokuratorów RP, a także stowarzyszeniom zrzeszającymi biegłych i rzeczoznawców różnych specjalności – Instytutowi Ekspertyz Sądowych, Krajowej Radzie Rewidentów, Naczelnej Radzie Lekarskiej, Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych, Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Ekonomicznych, Stowarzyszeniu Psychologów Sądowych w Polsce, Polskiemu Związkowi Motorowemu, Sekcji Psychiatrii Sądowej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Polskiemu Towarzystwu Psychologicznemu, Polskiemu Towarzystwu Medycyny Sądowej i Kryminologii, Polskiemu Towarzystwu Kryminalistycznemu, Polskiemu Stowarzyszeniu Biegłych Sądowych ds. Wypadków Drogowych oraz Polskiemu Stowarzyszeniu Biegłych w Dziedzinie Wycen Przedsiębiorstw.

Nie można podzielić poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy, iż przygotowane założenia do projektu przyszłej ustawy nie wiodą do wprowadzenia takich rozwiązań prawnych, jakie pozwalałyby prokuraturze i sądom na sprawne prowadzenie właściwych im postępowań z udziałem biegłych, których kwalifikacje nie budzą istotnych wątpliwości. Wskazane w uzasadnieniu Założeń procedury naboru kandydatów na biegłych sądowych podyktowane są potrzebą dopuszczenia do pełnienia tej funkcji jedynie osób o najwyższych kwalifikacjach i wiedzy w poszczególnych zakresach specjalności.

W pozostałych przedstawionych opiniach proponowane w Założeniach zmiany uznano za celowe i prawidłowe.

Zgłoszone uwagi w większości dotyczyły zagadnień szczegółowych, takich jak określenie przesłanek powołania, odwołania czy zawieszenia biegłego, sposobu powoływania i składu komisji do spraw weryfikacji kompetencji kandydatów na biegłych, metodologii wyliczania stawek wynagrodzeń dla biegłych. Dodatkowo szereg podmiotów przedstawiło nowe propozycje dotyczące sposobu uregulowania zasad funkcjonowania biegłych sądowych, nie ujęte dotychczas w Założeniach ze względu na ich ramowy charakter, a dotyczące: określenia minimalnego wieku uprawniającego do ubiegania się o ustanowienie biegłym sądowym, wprowadzenia instytucji anonimizacji opinii biegłych, wprowadzenia obowiązkowych szkoleń biegłych z zakresu ich obowiązków procesowych czy też przyznania biegłym statusu funkcjonariusza publicznego. Powołane zagadnienia będą przedmiotem analizy na etapie przygotowywania projektu ustawy. W obecnej chwili, z uwagi na ogólny charakter Założeń oraz bardzo szczegółowy zakres zgłaszanych uwag, brak jest możliwości ich uwzględnienia.

Uwzględniono uwagę zgłoszoną przez Sąd Najwyższy a dotyczącą stosowania właściwej terminologii na gruncie prawa administracyjnego, iż Minister Sprawiedliwości stanowić będzie organ wyższego stopnia w stosunku do prezesów sądów okręgowych, w zakresie dotyczącym aktów administracyjnych wydawanych w sprawach biegłych sądowych, w miejsce dotychczasowego określenia Ministra Sprawiedliwości mianem organu odwoławczego.

W związku ze zgłaszanymi w opiniach wątpliwościami podkreślono fakultatywność wprowadzenia do projektu ustawy instytucji komisji z udziałem ekspertów z określonej dziedziny, których zadaniem byłoby opiniowanie przygotowania zawodowego kandydata do pełnienia funkcji biegłego.

W uzasadnieniu dodano akapit wskazujący, iż fakt ujednolicenia wzorów list biegłych sądowych oraz ich udostępniania w ramach centralnego rejestru administrowanego przez Ministra Sprawiedliwości, nie spowoduje wyłączenia możliwości powoływania, przez uprawnione organy, biegłych spoza list, czyli tzw. biegłych „ad hoc” – z uwagi na sygnalizowane w tym zakresie wątpliwości.